Chủ Trọ Hay Người Thuê Trọ Phải Đăng Ký Tạm Trú?

Thị trường nhà ở cho thuê tại Việt Nam luôn sôi động, đặc biệt tại các đô thị lớn, thu hút hàng triệu công dân từ các tỉnh thành khác đến sinh sống và làm việc. Tuy nhiên, đi kèm với hợp đồng thuê nhà là một thủ tục hành chính thường xuyên bị nhầm lẫn và bỏ qua: đăng ký tạm trú. Việc không nắm rõ quy định đã khiến nhiều người thuê nhà và chủ trọ rơi vào tình huống vi phạm pháp luật mà không hay biết.

Câu hỏi lớn nhất xoay quanh vấn đề này là: Ai mới thực sự chịu trách nhiệm pháp lý cho việc đăng ký này – chủ sở hữu căn nhà hay chính người đang thuê và sinh sống tại đó? Sự nhầm lẫn không chỉ gây khó khăn cho người dân mà còn cản trở công tác quản lý cư trú của cơ quan nhà nước. Việc làm rõ trách nhiệm cụ thể của từng bên là bước đầu tiên và quan trọng nhất để đảm bảo tuân thủ đúng Luật Cư trú.

Trách nhiệm Đăng ký Tạm trú thuộc về Người thuê trọ

Theo quy định tại Khoản 1 Điều 27 Luật Cư trú năm 2020, trách nhiệm đăng ký tạm trú được xác định là của chính công dân. Cụ thể, bất kỳ công dân nào đến sinh sống tại một chỗ ở hợp pháp ngoài phạm vi đơn vị hành chính cấp xã nơi đã đăng ký thường trú, nhằm mục đích lao động, học tập hoặc mục đích khác từ 30 ngày trở lên thì phải thực hiện đăng ký tạm trú. Do đó, người thuê trọ chính là đối tượng có nghĩa vụ pháp lý phải làm hồ sơ và nộp tại cơ quan đăng ký cư trú.

Việc này có nghĩa là chủ nhà trọ không có trách nhiệm pháp lý trong việc đứng ra làm thủ tục tạm trú cho người thuê. Vai trò của chủ trọ trong quá trình này là tạo điều kiện bằng cách cung cấp các giấy tờ cần thiết, chủ yếu là hợp đồng thuê nhà hoặc các giấy tờ chứng minh chỗ ở hợp pháp, để người thuê có thể hoàn tất hồ sơ đăng ký của mình. Nếu người thuê trọ đã ở quá 30 ngày mà không đăng ký, lỗi và trách nhiệm pháp lý sẽ thuộc về họ.

Nghĩa vụ “Thông báo Lưu trú” của Chủ trọ là gì?

Mặc dù không phải làm thủ tục “Đăng ký Tạm trú,” Chủ trọ lại có một nghĩa vụ pháp lý bắt buộc khác là thông báo lưu trú theo Điều 30 Luật Cư trú 2020. Việc thông báo lưu trú áp dụng cho tất cả người đến ở, bất kể thời gian ngắn hay dài, và phải được thực hiện trước 23 giờ cùng ngày. Đây là trách nhiệm của chủ nhà trọ đối với cơ quan quản lý nhà nước về dân cư.

Nghĩa vụ thông báo lưu trú giúp cơ quan quản lý địa phương nắm bắt được số lượng người thực tế đang cư trú và tạm trú trên địa bàn, phục vụ cho công tác an ninh, trật tự. Việc này thường được thực hiện qua các kênh trực tuyến như Cổng Dịch vụ công Quốc gia, Cổng Dịch vụ công Bộ Công an hoặc trực tiếp tại Công an xã/phường. Nếu chủ trọ không thực hiện nghĩa vụ thông báo lưu trú, họ sẽ bị xem là vi phạm.

Mức xử phạt: Ai sẽ chịu trách nhiệm khi vi phạm?

Do cả người thuê và chủ trọ đều có nghĩa vụ riêng biệt được pháp luật quy định, nếu một trong hai bên vi phạm, họ sẽ phải chịu trách nhiệm pháp lý. Mức xử phạt vi phạm hành chính được quy định tại Nghị định 144/2021/NĐ-CP là căn cứ để xác định các mức phạt.

Cụ thể, đối với cá nhân, mức phạt tiền đối với hành vi vi phạm quy định về cư trú dao động từ 500.000 VNĐ đến 1.000.000 VNĐ. Người thuê trọ sẽ bị phạt nếu không thực hiện đúng quy định về đăng ký tạm trú, còn Chủ trọ sẽ bị phạt nếu không thực hiện đúng quy định về thông báo lưu trú (hoặc khai báo tạm vắng). Đây chính là lý do vì sao, trên thực tế, cả hai bên đều có nguy cơ bị xử phạt nếu không phối hợp thực hiện đầy đủ các thủ tục.

Quy trình và Hồ sơ Đăng ký Tạm trú cần thiết

Để người thuê trọ có thể hoàn thành trách nhiệm của mình một cách thuận lợi, họ cần chuẩn bị các giấy tờ theo quy định tại Điều 28 Luật Cư trú 2020. Hồ sơ cơ bản bao gồm: Tờ khai thay đổi thông tin cư trú (có thể tải về hoặc lấy tại cơ quan công an) và các giấy tờ chứng minh chỗ ở hợp pháp. Giấy tờ chứng minh chỗ ở hợp pháp quan trọng nhất trong trường hợp này chính là hợp đồng thuê nhà trọ.

Sau khi chuẩn bị đủ hồ sơ, người thuê trọ có thể nộp trực tiếp tại Công an xã/phường nơi tạm trú hoặc nộp qua hệ thống dịch vụ công trực tuyến. Trong vòng 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ hợp lệ và đầy đủ, cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm thẩm định và cập nhật thông tin vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về cư trú, đồng thời thông báo cho người đăng ký về việc đã hoàn tất thủ tục.

Tầm quan trọng của việc tuân thủ quy định cư trú

Việc tuân thủ quy định đăng ký tạm trú không chỉ là thực hiện nghĩa vụ pháp luật nhằm tránh bị phạt, mà còn mang lại lợi ích thiết thực cho chính người thuê trọ. Khi có đăng ký tạm trú, người thuê sẽ được hưởng các quyền lợi về an sinh xã hội tại địa phương như đăng ký học cho con, khám chữa bệnh, và các thủ tục hành chính khác gắn liền với nơi cư trú.

Cuối cùng, sự phối hợp giữa chủ trọ và người thuê trọ là chìa khóa để đảm bảo tuân thủ pháp luật. Chủ trọ nên chủ động thực hiện việc thông báo lưu trú và hỗ trợ cung cấp giấy tờ, trong khi người thuê trọ phải chủ động làm thủ tục đăng ký tạm trú ngay khi thời gian sinh sống vượt quá 30 ngày. Chỉ khi cả hai bên thực hiện đúng, đầy đủ trách nhiệm của mình, trật tự quản lý cư trú mới được đảm bảo và quyền lợi của công dân mới được bảo vệ tối ưu.

Nguồn: internet