Hộ Kinh Doanh Bỏ Thuế Khoán Chuyển Sang Thuế Kê Khai Từ 2026!

Sự chuyển mình vĩ đại trong hệ thống tài chính quốc gia đang đến gần. Từ ngày 01/01/2026, phương thức bỏ thuế khoán 2026 được chính thức áp dụng, mở ra kỷ nguyên mới cho hàng triệu đơn vị kinh doanh cá thể. Cải cách mang tính bước ngoặt theo Nghị quyết 198/2025/QH15 nhằm hiện đại hóa và đảm bảo công bằng thuế vụ. Hệ thống mới buộc tất cả phải chuyển sang hộ kinh doanh kê khai thuế theo doanh thu thực tế.   

Việc hiểu rõ cách thức quản lý thuế hộ kinh doanh theo mô hình ba nhóm mới, cùng với yêu cầu về hóa đơn điện tử, sẽ quyết định sự thành công và tránh rủi ro tuân thủ. Bài viết này phân tích chuyên sâu mọi khía cạnh liên quan, cung cấp lộ trình chuẩn bị chi tiết giúp hộ kinh doanh vững vàng chuyển đổi, chuyên nghiệp hóa công tác quản trị.

Căn cứ pháp lý và lộ trình chấm dứt phương pháp thuế khoán

Chấm dứt hoàn toàn phương thức thu thuế khoán là lộ trình cải cách chiến lược của Bộ Tài chính, được phê duyệt qua Đề án Chuyển đổi mô hình và phương pháp quản lý thuế đối với hộ kinh doanh. Căn cứ pháp lý được khẳng định trong Nghị quyết 198/2025/QH15, chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2026.   

Mục tiêu trọng tâm của việc chuyển đổi là hiện đại hóa công tác quản lý thuế, khẳng định tính chuyên nghiệp, đồng thời đảm bảo sự công bằng, minh bạch trong môi trường kinh doanh. Qua đó, người nộp thuế chủ động hơn trong việc kê khai và nộp thuế đúng quy định, tạo môi trường kinh doanh bình đẳng, hiện đại và thuận lợi.

Ngành thuế đang tập trung huy động nhân lực, triển khai các điểm hỗ trợ lưu động để hướng dẫn chi tiết về hóa đơn điện tử và eTax Mobile. Việc buộc kê khai, ngay cả với hộ kinh doanh được miễn thuế, cho thấy mục tiêu quốc gia là thu thập dữ liệu kinh doanh toàn diện. Hành động thúc đẩy tính chính quy hóa và số hóa hệ thống quản trị.

Cơ cấu quản lý thuế mới – phân loại ba nhóm hộ kinh doanh

Hệ thống quản lý thuế hộ kinh doanh mới được tổ chức thành ba nhóm rõ ràng dựa trên ngưỡng doanh thu hàng năm, áp dụng kể từ ngày 01/01/2026. Nhóm đầu tiên, với doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm, được miễn thuế Giá trị gia tăng (GTGT) và Thu nhập cá nhân (TNCN), nhưng vẫn phải kê khai định kỳ hai lần trong một năm.   

Nhóm thứ hai, có doanh thu từ 200 triệu đến dưới ba tỷ đồng/năm, tiếp tục nộp thuế trực tiếp trên doanh thu theo tỷ lệ ngành nghề quy định. Các đơn vị kinh doanh trong nhóm phải kê khai theo quý, và những hộ có doanh thu trên một tỷ đồng/năm phải xuất hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế.   

Nhóm thứ ba bao gồm các hộ có doanh thu trên ba tỷ đồng/năm, phải áp dụng phương pháp khấu trừ thuế GTGT và thực hiện chế độ kế toán tương đương doanh nghiệp. Việc áp dụng phương pháp trực tiếp cho hóm hai khiến các đơn vị kinh doanh phải chịu chi phí chuyên nghiệp hóa nhưng thiếu lợi ích khấu trừ thuế. Điều này có thể tạo ra rào cản tăng trưởng ở phân khúc trung bình.

Nhóm HKD	Ngưỡng Doanh Thu (VNĐ/Năm)	Phương Pháp Tính Thuế	Tần Suất Kê Khai	Yêu Cầu Quản Lý
Nhóm 1	Dưới 200 triệu	Miễn Thuế GTGT và TNCN	Định kỳ (2 lần/năm)	Kê khai định kỳ đơn giản
Nhóm 2	200 triệu – Dưới 3 tỷ	Trực tiếp trên Doanh thu (Tỷ lệ ngành nghề)	Theo Quý (4 lần/năm)	Bắt buộc HĐĐT (>1 tỷ); Ghi chép doanh thu
Nhóm 3	Trên 3 tỷ	Phương pháp Khấu trừ Thuế GTGT	Theo Tháng/Quý	Chế độ kế toán như Doanh nghiệp

Tuân thủ yêu cầu kê khai và quản lý hóa đơn điện tử

Yêu cầu bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử (HĐĐT) theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP được áp dụng cho tất cả hộ kinh doanh kể từ năm 2026. Hồ sơ khai thuế đối với hộ kinh doanh kê khai thuế bao gồm Tờ khai thuế (mẫu 01/GTGT hoặc 01/CNKD) cùng với Phụ lục Bảng kê hoạt động kinh doanh trong kỳ (mẫu 01-2/BK-HĐKD).   

Thời hạn nộp hồ sơ khai thuế và nộp thuế chậm nhất là ngày cuối của hạn nộp hồ sơ, thường là ngày 20 của tháng đầu kỳ sau đối với kê khai theo tháng/quý. Hồ sơ được gửi điện tử qua Cổng thông tin Thuế điện tử hoặc Cổng Dịch vụ công Quốc gia. Nộp thuế chậm trễ có thể bị phạt hành chính lên đến 20% số thuế chậm nộp.   

Thành công của quá trình chuyển đổi hộ kinh doanh kê khai thuế phụ thuộc vào khả năng thu thập chứng từ đầu vào rõ ràng. Việc kê khai đặt áp lực tuân thủ lên toàn bộ hệ sinh thái, bao gồm cả các nhà cung cấp nhỏ lẻ chưa quen giao dịch hóa đơn. Điều đòi hỏi sự đồng bộ hóa từ gốc rễ chuỗi cung ứng nhằm giảm thiểu rủi ro bị truy thu thuế.

Thách thức trong chuyển đổi và các giải pháp hỗ trợ kê khai thuế

Rào cản lớn nhất không nằm ở kỹ thuật quản lý mới, mà nằm ở rào cản tâm lý lo lắng “sợ làm sai” và thói quen cũ của tiểu thương. Nhiều người lớn tuổi cảm thấy lúng túng khi làm quen với phương thức quản lý mới, đặc biệt là thao tác trên các phần mềm kê khai điện tử.   

Để vượt qua nỗi lo “sợ làm sai quy trình”, cơ quan Thuế đã cung cấp các giải pháp công nghệ tiện ích và cử cán bộ hỗ trợ trực tiếp. Các ứng dụng như eTax Mobile và hệ thống tự động đề xuất các chỉ tiêu doanh thu dựa trên dữ liệu hóa đơn điện tử được tích hợp.   

Tính năng điền sẵn dữ liệu giúp hộ kinh doanh chuyển từ việc phải tự tính toán phức tạp sang việc chỉ cần kiểm tra và xác nhận thông tin, qua đó giảm đáng kể gánh nặng nhận thức và nguy cơ sai sót, đồng thời tạo điều kiện tối đa để người nộp thuế “nhập vai” người nộp thuế điện tử một cách thuận lợi.

Tác động dài hạn và lợi ích từ việc chuyên nghiệp hóa quản trị thuế

Bỏ thuế khoán 2026 không chỉ là thay đổi thủ tục, mà còn là cơ hội để hộ kinh doanh cải thiện quản trị tài chính. Việc kê khai giúp đơn vị dễ dàng nắm bắt lời lỗ thực tế, hoạt động hiệu quả hơn và tăng tính chính quy. Hệ thống mới tạo môi trường cạnh tranh công bằng giữa các đơn vị kinh doanh.   

Giai đoạn chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai được xem là cơ hội vàng để các đơn vị cất cánh. Hộ kinh doanh có doanh thu dưới ba tỷ đồng/năm được hưởng ưu đãi thuế suất Thu nhập doanh nghiệp (TNDN) 15% nếu chủ động chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp.   

Chính sách này kiến tạo một “đường ống” chuyển đổi rõ ràng cho kinh tế tư nhân. Khi hộ kinh doanh đã đạt ngưỡng chuyên nghiệp (Nhóm 3), việc chuyển sang doanh nghiệp trở nên ít tốn kém chi phí hành chính. Hành động giúp tăng số lượng doanh nghiệp chính thức, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh và quản lý tổng thể nền kinh tế.

Việc chuyển đổi sang hộ kinh doanh kê khai thuế từ năm 2026 là một cuộc cách mạng không thể đảo ngược, kiến tạo nền tảng cho kinh tế tư nhân phát triển chính quy. Mọi đơn vị cần nhanh chóng nắm vững mô hình quản lý thuế hộ kinh doanh mới, từ yêu cầu hóa đơn điện tử đến quy trình kê khai trực tuyến. Sự chuẩn bị kỹ lưỡng ngay từ bây giờ sẽ biến thách thức thay đổi thành lợi thế cạnh tranh, giúp đơn vị vững vàng tuân thủ và sẵn sàng cất cánh trong kỷ nguyên kinh doanh minh bạch và hiện đại.

Nguồn: Internet